Raport o stanie miasta, czyli Katowice w liczbach

Pod koniec czerwca katowiccy urzędnicy zaprezentowali raport o stanie miasta. W 66-stronicowym dokumencie możemy prześledzić, jak w najważniejszych aspektach stolica województwa śląskiego zmieniała się na przestrzeni ostatnich 5 lat.

Raport powstał zgodnie z wymogami ustawy o samorządzie gminnym (art. 28aa). Publikacja obejmuje podsumowanie działalności prezydenta, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego.

W publikacji przeczytamy m.in. o dobrze znanych inwestycjach, jak budowa trzech basenów w dzielnicach i Katowickiego Systemu Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych, rozbudowie węzłów drogowych „Piotrowice” i „Giszowiec”, czy realizacji katowickiej infrastruktury rowerowej. Dokument prezentuje także mniej powszechne informacje, dodatkowo z lat 2014-2018, umożliwiając porównanie zmian w ich zakresie na przestrzeni 5 lat.

Jednym z najważniejszych aspektów działania miasta są kwestie finansowe. Główne źródło dochodów stanowią udziały w podatkach dochodowych PIT i CIT (prawie 33 proc. dochodów ogółem), podatki i opłaty lokalne, w szczególności podatek od nieruchomości (ponad 12 proc. dochodów), subwencja ogólna, w tym część oświatowa (16,5 proc.), dotacje z budżetu państwa (prawie 13 proc.). Uzupełniającym źródłem dochodów są pozyskiwane fundusze strukturalne, Fundusz Spójności i inne środki zagraniczne przeznaczone na dofinansowanie projektów miękkich (prospołecznych, edukacyjnych) oraz zadań inwestycyjnych.

Z udostępnionych danych wynika, że udział podatku dochodowego od osób fizycznych rośnie systematycznie – w latach 2014-2018 było to odpowiednio: 421,5 mln zł, 451,5 mln zł, 473,6 mln zł, 501,7 mln zł oraz 559,9 mln zł. Podobnie rzecz ma się w przypadku dochodu z podatku od nieruchomości. W 2014 r. miasto pozyskało z tego tytułu 213,9 mln zł, a w 2018 r. kwota ta wyniosła już 236,6 mln zł.

Wśród wydatków dominują te przeznaczane na oświatę i wychowanie oraz edukacyjną opiekę wychowawczą. Od 2014 r. ich wartość wzrosła o 100 mln zł – z 489,7 mln zł do 589,2 mln zł w 2018 r. Stale rosną także wydatki na administrację. 5 lat temu było to 113,1 mln zł, a w roku ubiegłym 171,3 mln zł. Obniżyło się za to zadłużenie miasta. Na koniec 2018 r. wynosiło 647,1 mln zł, co stanowi kwotę niższą o 27,1 mln zł w porównaniu z 2014 r.

Na koniec ub. roku Katowice miały 294 510 mieszkańców (301 834 w 2014 r.). Średnie roczne saldo migracji wewnętrznych (w obrębie kraju) jest ujemne i wynosi -847 osób. Spada także liczba mieszkań należących do gminy, co głównie ma związek z ich sprzedażą w ramach przetargów. W 2018 r. w zasobach urzędu było 15 696 lokali, o ponad 1 tys. mniej niż 5 lat wcześniej.

Liczba miejsc w żłobkach i przedszkolach ma tendencję wzrostową. To odpowiednio 2 085 i 7 615 miejsc w minionym roku. W raporcie podano, że w miejskich przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych, po przeprowadzeniu rekrutacji na rok szkolny 2018/2019 pozostało 345 wolnych miejsc. Co roku zmniejsza się liczba osób objętych wsparciem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. W 2018 r. było to 21,6 tys. mieszkańców, mniej o ponad 3 tys. w porównaniu z 2014 r.

Zmniejsza się także grono studentów katowickich uczelni. Przez ostatnie 5 lat ich liczba przedstawiała się następująco: 49,2 tys., 47,8 tys., 46,5 tys., 44,7 tys. oraz 42,6 tys. w minionym roku. Natomiast wzrasta liczba żaków z zagranicy. W 2018 r. było ich 1 405, o 458 więcej niż 5 lat wcześniej.

Nakłady na zmianę systemów ogrzewania i montaż odnawialnych źródeł energii w budynkach i lokalach (tzw. PONE) rosną systematycznie. W minionym roku wyniosły 9,8 mln zł. Znacząco wzrosła także liczba wymienionych wysokoemisyjnych źródeł ogrzewania (1 082 w 2018 r.).

Niewielka jest liczba dotacji z budżetu miasta na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane w obiektach wpisanych do rejestru zabytków. Rocznie wydawanych jest jedynie kilka decyzji o przyznaniu takiego wsparcia.

Znacząco zmniejszyła się powierzchnia działek dostępnych inwestorom. W 2014 r. było to 98,7 ha, a w ub. roku tylko 49 ha. Względnie stała jest liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – w ub. roku wynosiła 27,5 tys. osób.

Miasto szacuje, że z komunikacji miejskiej korzystało w ostatnich latach od 72,7 tys. do 76,1 tys. mieszkańców, przy czym ta ostatnia liczba dotyczy 2018 r. W ciągu 5 lat nowe drogi powstawały w bardzo ograniczonym zakresie. W minionym roku ukończono budowę 1,43 km, a rok wcześniej 1,24 km nowych dróg. 6,6 km oddano do użytkowania w 2014 r. W sumie 9,1 km przez 5 lat. Z kolei długość dróg rowerowych zwiększyła się ze 146,3 km w 2014 r. do 163,1 km w ub. roku (+16,8 km przez 5 lat).

W 2014 r. wysokość dofinansowania miejskich projektów przez Unię Europejską wyniosła 136,6 mln zł, w kolejnych latach kształtowała się w przedziale od 83,7 mln zł do 17,1 mln zł, a w 2018 r. osiągnęła wartość 56,8 mln zł. Wysokość wydatków majątkowych przeznaczonych na wieloletnie przedsięwzięcia inwestycyjne również była niższa przez ostatnie lata. W 2014 r. wydano 517 mln zł, a w kolejnych 4 latach łącznie 622,5 mln zł.

W podsumowaniu raportu magistrat stwierdza, że stale prowadzone są aktywności związane z poprawą jakości życia, która uznana została za najważniejszy priorytet działań rozwojowych. Kontynuowano m.in. zadania inwestycyjne związane ze zwiększeniem możliwości i atrakcyjności spędzania czasu wolnego, a także poprawiające jakość środowiska miejskiego. Rok 2018 ma zostać zapamiętany przede wszystkim ze względu na odbywający się w Katowicach szczyt klimatyczny ONZ.