Grupa Capital Park zakończyła rewitalizację Fabryki Norblina, flagowego projektu, który po kilkunastu latach intensywnych prac projektowych, budowlanych i konserwatorskich powraca na mapę Warszawy. Z końcem sierpnia br. kompleks uzyskał pozwolenie na użytkowanie. We wtorek przedstawiono efekty wieloletniego przedsięwzięcia.
Jak przypomina deweloper, teren przy ul. Żelaznej to ponad dwa wieki historii, która pisała dla tego miejsca różne scenariusze. Teraz ponownie otwiera się na miasto zachwycając historyczną zabudową i nowoczesną architekturę. Wielofunkcyjny projekt o całkowitej powierzchni ponad 65 tys. m² ma już w pełni wynajętą część biurową. Dla gości Fabryki Norblina dostępne są przestrzenie kulturalne, rozrywkowe i gastronomiczne, w tym m.in.: autorskie kino KinoGram, ekologiczny targ BioBazar oraz największa w stolicy strefa gastronomiczna – Food Town.
Rewitalizacja dawnych zakładów Norblin, Bracia Buch i T. Werner rozpoczęła się w 2008 roku, kiedy to 2- hektarowy postindustrialny teren zlokalizowany u zbiegu ulic Żelaznej, Łuckiej i Prostej został zakupiony przez Grupę Capital Park. Przywrócenie do życia pofabrycznego kompleksu okazało się procesem niezwykle wymagającym i skomplikowanym zarówno na etapie projektu, jak i budowy. Pierwszy etap inwestycji obejmował prace przygotowawcze, m.in. opracowywanie koncepcji zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi, gromadzenie niezbędnej dokumentacji oraz uzyskiwanie wymaganych zezwoleń. Następnie przez cztery lata prowadzone były prace budowlane i rewitalizacyjne, w które zaangażowanych było w kluczowych momentach 1 tys. pracowników i ponad 100 konserwatorów.
Dzięki inwestycji pofabryczne budynki wróciły do czasów swojej świetności, a nad nimi nadbudowana została 8-piętrowa nowoczesna przestrzeń biurowa utrzymana w industrialnym klimacie. Fabryka Norblina to obecnie ponad 65 tys. m² całkowitej powierzchni, z czego 41 tys. m² stanowią nowoczesne biura klasy A+, a 24 tys. m² zaadaptowane zostały na przestrzeń rozrywkową, kulturalną, gastronomiczną i handlowo-usługową. Na terenie kompleksu znajdują się dwie kluczowe uliczki – Ludwika Norblina i Teodora Wernera, które są dostępne przez całą dobę siedem dni w tygodniu.
Powierzchnia biurowa projektu została już w 100 proc. wynajęta, natomiast przestrzeń rozrywkowa, gastronomiczna, kulturalna i handlowa skomercjalizowana jest aktualnie w ponad 65 proc. Za projekt architektoniczny Fabryki Norblina odpowiadała pracownia PRC Architekci. Głównym wykonawcą inwestycji była firma Warbud, z którą współpracowały m.in. Soletanche Polska, Maat4 i TKT Engineering. Za działania związane z konserwacją zabytków odpowiedzialna była firma Monument Service. Dla realizacji kompleksu zostało uruchomione finansowanie kredytowe udzielone przez Bank Pekao (99,3 mln euro) oraz Europejski Bank Inwestycyjny (60 mln euro), które łącznie ze środkami własnymi Grupy Capital Park pokryły koszty jego budowy.
– Zakończenie rewitalizacji Fabryki Norblina to dla całego naszego zespołu niezwykle ważny i sentymentalny moment. Po latach wyzwań, wielu trudnych decyzjach i ogromie pracy włożonej w projekt, dziś z dumą mogę powiedzieć, że naprawdę było warto. Z radością codziennie obserwuję jak dawna fabryka Norblinów i Wernerów znów staje się tętniącą życiem pełnoprawną częścią miasta. W imieniu Grupy Capital Park dziękuję wszystkim firmom i osobom zaangażowanym w ten długoletni i wymagający proces rewitalizacji. To dzięki naszym wspólnym staraniom, udało się odzyskać pofabryczny teren i zachować w nim to, co najważniejsze – niezwykły klimat i ciągle żywą historię widoczną niemal w każdym zakamarku tego miejsca – mówi Kinga Nowakowska, członkini zarządu i dyrektorka operacyjna Grupy Capital Park, odpowiedzialna za rewitalizację Fabryki Norblina.
– Odwiedzając Fabrykę Norblina, choć nadano jej nową funkcję, nie da się nie natknąć na elementy przypominające pierwotną, fabryczną przeszłość terenu. Budynki, maszyny, wózki, czy olbrzymia prasa przypominają o dziedzictwie tego miejsca. Warto też zauważyć, że choć pierwotnie nie było tu zieleni, inwestor zadbał o taką, która z jednej strony będzie cieszyć, a z drugiej nie będzie zasłaniać odtworzonych zabytków. Dla nas równie ważnym jest, że prace nie zakończą się na granicy działki. Otrzymaliśmy zapewnienie inwestora, że podczas remontu ul. Łuckiej, na jej części na naszą prośbę odtworzony zostanie odkryty podczas prac ponadstuletni bruk. Pozostaje mieć tylko nadzieję, że czasy, kiedy bez ryzyka będziemy spędzać czas w gwarnych miejscach nadejdą jak najszybciej – mówi Krzysztof Strzałkowski, burmistrz dzielnicy Wola.
Cały kompleks Fabryki Norblina posiada nowoczesną aplikację budynkową, specjalnie stworzoną dla tego miejsca, oferującą trzy poziomy dostępności: dla gości, najemców biurowych oraz dostawców. Dzięki takiemu rozwiązaniu odwiedzający kompleks mogą zapłacić mniej za miejsce parkingowe lub zakupić bilet na seans filmowy do kina. Pracownikom biur aplikacja umożliwia zdefiniowany dostęp do poszczególnych części budynku od momentu wjechania na parking do samego wejścia do biura. Natomiast dostawcy towarów do obiektu korzystać mogą z rezerwacji miejsca parkingowego w strefie dostaw. Aplikacja jest dostępna do pobrania bezpłatnie. Sukcesywnie będą dokładane do niej kolejne moduły i funkcjonalności.
Pieczołowita rewitalizacja
Realizacja Fabryki Norblina była procesem wieloetapowym, na który składały się niezwykle skomplikowane prace podziemne, instalacyjne, budowlane oraz konserwatorsko-restauratorskie. Rewitalizacji poddanych zostało 9 zabytkowych budynków oraz blisko 50 maszyn (42 urządzenia wpisane do rejestru zabytków), stanowiących ciąg technologiczny dawnej Walcowni Metali Warszawa, w tym ważąca 50 ton zabytkowa prasa hydrauliczna 1000T.
Podczas rewitalizacji przy trzech zabytkowych budynkach odbyły się spektakularne operacje budowlane. Oczy wszystkich zwrócone były na niezwykle rzadko stosowaną relokację jednego z historycznych budynków. Ważący 900 ton relikt tzw. domu fabrycznego Edwarda Luckfielda z powodu konieczności przeprowadzenia praz podziemnych został przesunięty o 15 metrów. Po pięciu miesiącach historyczny budynek powrócił na swoje pierwotne miejsce. Kolejnym niezwykle ciekawym procesem budowlanym było podwieszenie dwóch zabytkowych budynków – dawnego laboratorium mechanicznego oraz hartowni z XIX wieku, które łącznie ważyły 750 ton. Podwieszenie obiektów, które trwało 11 miesięcy zastosowane zostało w celu połączenia starych ścian budynków z nową płytą stropową. Łączny koszt wszystkich prac przy zabytkach Fabryki Norblina wyniósł ponad 87 mln zł.
Odrestaurowane zabytkowe maszyny oraz platery będące dziełami sztuki użytkowej, podziwiać będzie można w Muzeum Fabryki Norblina, które już niedługo zaoferuje odwiedzającym cztery ścieżki zwiedzania – Ludzie, Architektura i Budynki, Maszyny i Urządzenia oraz Wyroby. Każda z nich dostępna będzie w trzech wariantach: Rodzina, Turysta i Ekspert. Koncepcja Muzeum jest nietypowa, ponieważ obiekty muzealne zlokalizowane są na całej przestrzeni kompleksu i dzięki temu włączone w życie współczesnego miasta.
Fabryka najemców
Grupa Capital Park przekonuje, że Fabryka Norblina to wielofunkcyjność na szeroką skalę, a klimatyczne przestrzenie oraz widoczną na każdym kroku historię miejsca można dosłownie dotknąć. Kompleks wyróżnia butikowe kino – KinoGram (3,3 tys. m²), na które składa się siedem kameralnych sal mieszczących łącznie 525 osób. Sale kinowe wyposażone są w nowoczesne rozwiązania technologiczne, aksamitne kanapy, fotele oraz drewniane stoliki. KinoGram jest również siedzibą Gildii Polskich Reżyserów, która merytorycznie wspiera jego działalność. W kinie zobaczymy też oryginalną statuetkę Oscara udostępnioną przez kompozytora Jana A.P. Kaczmarka, a także odwiedzimy działającą tu galerię sztuki Flow Art House.
Miłośników zdrowej i nieprzetworzonej żywności ma zachęcić oferta BioBazaru (2 tys. m²), pierwszego w Polsce targu z certyfikowanymi ekoproduktami, który po latach powrócił do pofabrycznych wnętrz. W Fabryce Norblina działa także największa w Warszawie strefa restauracyjna – Food Town, na którą składa się pięć zabytkowych hal i 23 lokale gastronomiczne, serwujące dania z kuchni całego świata. Łącznie norblinowy food hall liczy 3,2 tys. m² powierzchni, w tym jedna z pięciu hal przeznaczona jest na wydarzenia kulturalne i rozrywkowe.
Ponadto na terenie kompleksu znajduje się klimatyczny Piano Bar zlokalizowany w jednym z najstarszych obiektów, sięgającym czasów pierwszego właściciela tych terenów, Franciszka Ryxa, kamerdynera ostatniego króla Polski. Trzy poziomy zabytkowego budynku wypełnia muzyka grana na żywo. W Fabryce Norblina otworzyły się już także kwiaciarnia Buqiet, salon jubilerski Yes oraz sklepy Alkohole Świata. W grudniu zostanie otwarty lokal wydawnictwa Tashka, które jest jednocześnie operatorem Muzeum Fabryki Norblina, a także bar z piwem kraftowym Uwaga Piwo i salon optyczny Sirene Eyewear.
W przyszłym roku w Fabryce Norblina pojawi się Muzeum Apple Polska (320 m²) oraz pierwsza w Polsce w pełni cyfrowa galeria sztuki Art Box Experience (800 m²). Poszerzy się również oferta gastronomiczna. Swoje lokale otworzą m.in. restauracje Soul Food, Paradiso, czy wracający po kilkuletniej przerwie na mapę stołecznej gastronomii Blue Cactus. W pierwszym kwartale 2022 roku swoje podwoje dla klientów otworzy fitness klub Orange Fitness (410 m²), a Grupa newonce.media zainauguruje swoją działalność w nowej siedzibie w budynku Verit. Przy ul. Żelaznej będzie można też skorzystać z oferty drogerii i apteki SuperPharm oraz centrum dentystycznego sieci Medicover Stomatologia.
W części biurowej Fabryki Norblina swoje siedziby mają m.in. Allegro (24 tys. m²), Globalne Centrum Usług Biznesowych Japan Tobacco International (8,5 tys. m²), skandynawski usługodawca finansowy SEB Bank (3,3 tys. m²), firma ofertująca usługi z zakresu facility management ISS World Service Poland (4 tys. m²) oraz Mount TFI (375 m²) i City Office (380 m²).
W drugim kwartale 2022 roku w budynku Plater zostanie otwarta druga autorska strefa coworkingowa Grupy Capital Park – Bee Creative. Na przestrzeni 1 tys. m² pojawią się stanowiska do pracy w otwartej, pokoje biurowe oraz sale konferencyjne.
Pasja do sztuki
Z historią kompleksu przy ul. Żelaznej nierozerwalnie związana jest kultura i sztuka w nawiązaniu do pasji pierwszych właścicieli Fabryki oraz ich filantropijnej działalności. Ukłonem w kierunku kulturalnej spuścizny Norblinów jest powołana do życia Fundacja Fabryki Norblina, promująca młodych zdolnych artystów na zasadzie mecenatu. Fundacja wspiera m.in. film, muzykę, design, organizuje też inicjatywy z udziałem największych autorytetów polskiej sceny artystycznej. Flagowym projektem fundacji jest program stypendialny Music MasterClass z udziałem Natalii Przybysz, Hani Rani, Adama Sztaby, Marka Napiórkowskiego, Kuby Badacha, Andrzeja Smolika i Piotra Metza oraz mentorów merytorycznych: Radka Łukasiewicza – teksty, Gabi Drzewieckiej – współpraca z mediami, Kamili Polit – coaching artystyczny, mec. Macieja Ślusarka – prawo autorskie, Wojciecha Olszaka – produkcja.
Fundacja ma także na swoim koncie współpracę z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie w ramach konkursu „A nuż widelec” na projekt plakatu opartego o wyroby pochodzące z dawnych zakładów, a także w ramach inicjatywy „O(d)twórz drzwi”. Zespół składający się ze studentów oraz absolwentów Wydziału Grafiki i Malarstwa, pod kierownictwem dr. hab. Jana Mioduszewskiego oraz dr. Marcina Władyki dokonał reinterpretacji artystycznej ośmiu par drzwi pochodzących ze starej fabryki.
W przestrzeni Fabryki Norblina swoje miejsce znalazły historyczne wózki, które dawniej sunęły po zachowanych tu szynach. Obecnie dzięki współpracy ze School of Form zyskały nowe życie jako ławki oraz podstawy do gablot z platerami. W zrewitalizowaną pofabryczną przestrzeń wpisały się też historyczne drzwi dawnych zakładów, które posłużyły studentom i absolwentom warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych do stworzenia unikatowej instalacji artystycznej.
Fabrykę Norblina zdobią ponadto trzy dzieła wybitnych polskich artystów. Na zewnętrznej ścianie historycznej zabudowy (u zbiegu ulic Żelaznej oraz Prostej) na 90 m² powierzchni wykonany został mural na podstawie obrazu Edwarda Dwurnika z 2009 roku, pt. „Zakłady Norblina”. Dwa pozostałe dzieła malarskie znajdują się wewnątrz kompleksu. Obraz Poli Dwurnik stanowi artystyczne zaproszenie do Muzeum Fabryki Norblina, natomiast mural Tytusa Brzozowskiego, nawiązujący do otwartego na miasto kompleksu, pojawił się na ścianie przy głównym wyjściu z parkingu.
Deweloper zapewnia, że jego flagowa inwestycja od początku realizowana była z poszanowaniem środowiska, co ma potwierdzać precertyfikacja w systemie BREEAM na poziomie Very Good. Ze względu na tkankę zabytkową oraz brak powierzchni biologicznie czynnej, teren wymagał wdrożenia przemyślanych rozwiązań, które spełnią wyjątkowe wymagania dla miejsca zabytkowego. Na terenie Fabryki Norblina w specjalnych donicach umieszczonych w stropie podziemnego parkingu, zasadzonych zostało 106 drzew o wysokości od 4 do 10 metrów. Wyróżnikiem Fabryki Norblina niewątpliwie jest ekologiczny transport i pierwszy w Polsce automatyczny parking dla rowerzystów na 95 miejsc. Z tego rozwiązania fani jednośladów będą mogli korzystać już na wiosnę przyszłego roku. Z myślą o miłośnikach dwóch kółek inwestor zaplanował także stojaki rowerowe, które pojawiły się na zewnętrznym terenie kompleksu. Poza automatycznym ogólnodostępnym parkingiem, w Fabryce Norblina znajduje się również 200 miejsc rowerowych dla pracowników przestrzeni biurowych. Dla zmotoryzowanych użytkowników kompleksu jest dostępny 4-poziomowy, podziemny parking na 720 miejsc parkingowych.
Główni podwykonawcy inwestycji:
- PRC Architekci – twórcy projektu Fabryki Norblina
- Warbud SA – główny wykonawca inwestycji
- Soletanche Polska – partner współpracujący (wykonawca fundamentowania specjalistycznego)
- Maat4 – partner współpracujący (prace projektowe i instalacyjne)
- TKT Engineering – partner współpracujący (wykonawca instalacji sanitarnych i mechanicznych)
- Monument Service – partner współpracujący (prace konserwatorsko restauratorskie zabytkowych budynków oraz maszyn)
Instytucje finansujące:
- Bank Pekao (99,3 mln euro)
- Europejski Bank Inwestycyjny (60 mln euro)
Fabryka Norblina w liczbach:
- 2 ha terenu
- 200 lat historii miejsca
- 9 budynków wpisanych do rejestru zabytków i 1 budynek historyczny
- blisko 50 odrestaurowanych maszyn dawnej Walcowni Warszawa (w tym 42 wpisane do rejestru zabytków)
- 44 m wysokości od gruntu
- blisko 40 m głębokości
- 8 pięter nowoczesnej nadbudowy
- ponad 65 tys. m² całkowitej powierzchni
- 41 tys. m² nowoczesnej powierzchni biurowej
- 24 tys. m² przestrzeni rozrywkowej, kulturalnej, gastronomicznej i handlowo-usługowej
- 87 mln zł przeznaczonych na prace konserwatorsko restauratorskie
- 1 przesunięcie zabytkowego budynku o wadze 900 ton
- 2 podwieszenia zabytkowych budynków łącznej o wadze 750 ton
- 850 ton wagi historycznych maszyn
- 95 ogólnodostępnych miejsc w automatycznym parkingu rowerowym
- 200 miejsc na rowery dla pracowników biur
