Fitch Ratings umieścił na liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym międzynarodowe długoterminowe ratingi 14 miast w Polsce w związku z przyjęciem Polskiego Ładu. Według ekspertów jego wdrożenie może prowadzić do pogorszenia się sytuacji finansowej i zdolności kredytowej gmin, a w konsekwencji do obniżenia ich ratingów, wzrostu podatków i konieczności zmniejszenia aktywności inwestycyjnej.
Agencja przedstawiła oceną poza założonym harmonogramem, co zdarza się w szczególnych sytuacjach. Zgodnie z regulacjami UE dotyczącymi agencji ratingowych publikacja aktualizacji ratingów państw, w tym również władz regionalnych lub lokalnych państwa, podlega ograniczeniom i musi odbywać się zgodnie z opublikowanym harmonogramem, z wyjątkiem sytuacji, gdy agencje ratingowe muszą odstąpić od tego harmonogramu w celu wypełnienia swoich zobowiązań prawnych.
– Fitch interpretuje ten przepis w ten sposób, że umożliwia on nam publikację aktualizacji ratingu w sytuacjach, w których następuje istotna zmiana wiarygodności kredytowej emitentów i która naszym zdaniem sprawia, że nie należy czekać z aktualizacją ratingów, ich perspektywy lub listy obserwacyjnej do następnej zaplanowanej daty aktualizacji – wyjaśnia agencja.
Jak podano, w tym przypadku odchylenie od harmonogramu było spowodowane przeprowadzonym przeglądem portfela ocenianych jednostek samorządu terytorialnego (JST) w Polsce, w związku z zakończeniem procesu legislacyjnego reformy podatkowej Polski Ład. Zdaniem agencji, uchwalone ostatnio prawo, w tym wprowadzające szereg zmian w systemie dochodowym gmin, doprowadzi do zmiany systemu finansowania JST w Polsce. Nowy system wpłynie na profile finansowe miast ocenianych przez Fitch, a w konsekwencji na ich ratingi.
Niedawno agencja opublikowała raport specjalny na temat potencjalnego wpływu, jaki reforma fiskalna Polski Ład może mieć na zdolność kredytową oraz ratingi JST w Polsce. Teraz Fitch wskazuje 14 gmin (spośród 17 ocenianych), które wprowadził na listę obserwacyjną ze wskazaniem negatywnym:
- Białystok (BBB; A+(pol))
- Bydgoszcz (A-; AA+(pol))
- Chorzów (BBB-; A(pol))
- Częstochowa (BBB+; AA(pol))
- Gdańsk (A-; AAA(pol))
- Gliwice (A-; AA+(pol))
- Katowice (A-; AA+(pol))
- Opole (BBB; A+(pol))
- Ostrów Wielkopolski (A-; AA+(pol))
- Płock (A-; AA+(pol))
- Rybnik (BBB+; AA+(pol))
- Szczecin (A-; F1; AA+(pol))
- Warszawa (A-; AAA(pol))
- Zabrze (BB; BBB(pol))
Fitch planuje zdjąć ratingi z listy obserwacyjnej tak szybko, jak to możliwe.
Ocena ze wskazaniem negatywnym odzwierciedla niepewność agencji co do możliwego wpływu reformy fiskalnej Polski Ład na profile finansowe ocenianych gmin. – W wyniku wprowadzonej reformy znacznie zmniejszone zostaną dochody operacyjne w porównaniu do sytuacji, gdyby reforma nie została wprowadzona. Reforma wpływa na dochody JST z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). PIT stanowił średnio ponad 25 proc. dochodów ogółem gmin ocenianych przez Fitch. Naszym zdaniem, przewidziane w znowelizowanej ustawie o dochodach JST rozwiązania będą niewystarczające, by w pełni skompensować spodziewany spadek dochodów z tytułu udziału w dochodach z PIT – wyjaśnia Fitch Ratings.
Jednocześnie agencja zaznacza, że gminy będą zmuszone do podjęcia działań zapobiegawczych, w postaci podnoszenia podatków i opłat lokalnych oraz ograniczania wydatków bieżących, aby zrównoważyć ubytek dochodów.
Gminy w Polsce są obecnie w trakcie uchwalania budżetów na rok 2022, natomiast działania przeciwdziałające skutkom wprowadzanej reformy są dyskutowane w radach gminnych, które powinny je zatwierdzić do końca tego roku. – Jeżeli gminom nie uda się wprowadzić działań zmierzających do złagodzenia skutków ubytku dochodów operacyjnych powstałego w wyniku reformy Polski Ład, ich samodzielne profile kredytowe ulegną pogorszeniu, prowadząc do obniżenia ratingów – opiniuje agencja.
Fitch ocenia, że brak wystarczających działań ze strony miast, jak chociażby wspomniane podniesienie podatków, spowoduje spadek nadwyżek operacyjnych oraz zwiększy zapotrzebowanie JST na finansowanie długiem. W konsekwencji wskaźniki zadłużenia przestaną być kompatybilne z obecnymi ratingami.
Zdaniem Fitch subwencje, jak również pozostałe rozwiązania przewidziane w uchwalonej ustawie, nie zrekompensują gminom spadku dochodów z PIT. Będą one zmuszone podnieść stawki podatków lokalnych oraz opłaty za usługi, a także ograniczać wydatki poprzez obniżenie standardu świadczonych usług. Spadek nadwyżek bieżących miast będzie miał negatywny wpływ na realizowane przez nie inwestycje, gdyż obniży zdolność do ich finansowania.
Agencja także spodziewa się, że gminy o najmniej elastycznych budżetach nie będą w stanie wykazać nadwyżek bieżących oraz spełnić indywidualny wskaźnik zadłużenia, a w konsekwencji będą zmuszone wdrożyć postępowania naprawcze.
